Marcin Kromer

Marcin Kromer (de. Martin Cromer) - (* 11.11.1512 w Bielczu, + 23.3.1589 w Lidzbarku Warmińskim) biskup warmiński w latach 1579-1589, pisarz i historyk.

Studiował w Akademii Krakowskiej, Padwie i Bolonii, gdzie uzyskał tytuł doktora obojga praw. Służył królowi polskiemu jako dyplomata (gdzie poznał Hozjusza). 1542 przyjął święcenia kapłańskie i wraz z Hozjuszem zaangażował się w kontrreformacji. Przejął po wyjeździe Hozjusza do Rzymu jako koadiutor (1571) zarządzanie diecezją. Po śmierci Hozjusza 1579 został biskupem warmińskim. Na lidzbarskim zamku spędził 20 lat.

1555 napisał O pochodzeniu i dziejach Polaków ksiąg trzydześci zawierające kronikę Polski do roku 1506. Odkrył w bibliotece lidzbarskiego zamku kronikę francuzkiego mnicha o początkach państwa polskiego - zwaną dziś "Kroniką Galla Anonima" (manuskrypt heilsberski).

Był wiernym i głęboko wierzącym katolikiem: napominał Warmiaków do uczestnictwa w niedzielnych mszach świętych. (Jedno z owych napomnień dotarło także do mieszkańców Lidzbarka: sukienkików, piekarzy, krawców, szewców, kowali, kapeluszników i kuśnierzy. Mieli oni brać licznie udział w mszach świętych i dbać o swoje ołtarze.) Zwołał 3 synody diecezjalne (1575, 1577 i 1582, które odbyły się podobnie jak wszystkie dotychczas w kościele archiprezbiterialnym św. apostołów Piotra i Pawła w Lidzbarku). Nadał regułę zakonowi Sióstr św. Katarzyny.

Zlecił utworzenie map Warmii i dbał o dobre wyposażenie biblioteki zamkowej. Dbał zarówno o dobry stan duszpasterstwa jak i sprawy gospodarcze na Warmii.