Młyn

O młynie w Lidzbarku mowa jest już w akcie nadania praw miejskich. Znajduje się on w miejscu łączenia się rzek Łyny i Symsarny. Z miastem połączony był mostem zamkowym (przy bramie wschodniej / młyńskiej). Z zamkiem połączony był prawdopodobnie mostem w miejscu, gdzie znajdują się obecnie schody, obok byłego gdaniska.

"Młyn" jest w średniowiecznych dokumentach o Lidzbarku pojęciem bardzo szerokim: obejmuje ono tartak, szlifiernię, młyn mielący ziarno oraz "młyn" do walcowania metalu czy też "czesania" lnu. Prawdopodobnie chodzi tu o różne młyny napędzane wodą tych rzek. Dwa z byłych młynów przy Łynie są obecnie elektrowniami.

Duży budynek młynu wraz ze spichlerzem przy placu młyńskim nosił niemiecką nazwę "die Kiehl'sche Mühle". Obecna ulica krzywa zwana była Rudolf-Kiehl-Straße, czyli ulicą Rudolfa Kiehla. Możliwe, że chodzi tutaj o Rudolfa Kiehla, który ten młyn otrzymał 1880 od swojego bogatego teścia Macketanz (czyli nie o słynnego żołnierza - jego imiennika). 1910 Młyn ten przejął jego syn Arnold Kiehl. Nazwa firmy pozostała jednak ("Heilsberger Schloßmühle und Elektrizitätswerk Rudolf Kiehl. Besitzer Arnold Kiehl")

Budynek ten należał do miasta i biskupa warmińskiego. Jak więc trafił w ręce prywatne? Sprawa jest bardzo prosta: 1772 po wcieleniu Dominium Warmińskiego do Prus wszystkie młyny zostały upaństwowione. 1779 został on wydzierżawiony. Parę dziesięcioleci później przeszedł w ręce prywatne obszarnika Macketanz'a.

Budynki i mosty o których mówimy nie są tymi, o których wspominają dokumenty ze średniowiecza: Most młyński odbudowany został zgodnie z orginałem 1998. Znaleziono w nim dwie studnie z 312 kilogramami ładunków wybuchowych z czasów 2 Wojny Światowej. Drugi most (odnowiony 2005) prowadzący ulicę krzywą w stronę zamku pochodzi prawdopodobnie z lat międzywojnia. Sam budynek młynu pochodzi z 1915. 28 sierpnia 1914 budynek młynu stojący na tym miejscu spłonął. Podejrzewano podpalenie i szybko znaleziono winnego: Rosjanin pracujący w lidzbarskiej cegielni został oskarżony o pracę dla wroga. Tego samego dnia sąd wojenny skazał go na śmierć. Wyrok przeczytano na lidzbarskim rynku, po czym rozstrzelano go nad Symsarną w miejscu zwanym "Totenbruch" (pl. "zaułek zmarłych" ?). 1915 młyn został odbudowany i byćmoże wraz z nim most, o którym mówiliśmy.

A skoro już jesteśmy nad Łyną - jeszcze jedna ciekawa informacja: Obszar po drugiej stronie Łyny rozciągający się od elektrowni po mosty kolejowe w stronę Bisztynka/Sątop i Czerwonki nazywano "Mokker".